ESC را فشار دهید تا بسته شود

زمیوس آموزش، یادگیری و سرگرمی

۱۰ اشتباه رایج مدیران پایگاه داده (DBA) که باعث افت شدید عملکرد سیستم Oracle می‌شود

۱۰-اشتباه-رایج-مدیران-پایگاه-داده

مقدمه : اشتباهات خطرناک مدیران پایگاه داده اوراکل (DBA)

در دنیای امروزی که داده‌ها مهم‌ترین دارایی سازمان‌ها محسوب می‌شوند، نقش یک مدیر پایگاه داده (DBA) فراتر از نگهداری صرف داده‌هاست.

حفظ عملکرد بالا، امنیت و دسترسی مستمر به اطلاعات، همه وابسته به تصمیم‌ها و اقدامات درست DBA است.

با این حال، حتی باتجربه‌ترین مدیران پایگاه داده نیز ممکن است اشتباهاتی مرتکب شوند که به ظاهر ساده‌اند، اما تأثیر بسیار مخربی روی Performance و پایداری سیستم Oracle Database می‌گذارند.

در این مقاله جامع آموزش اوراکل، ۱۰ اشتباه پرتکرار و خطرناک که DBAها ممکن است مرتکب شوند را بررسی می‌کنیم و راه‌حل‌های حرفه‌ای برای جلوگیری از آن‌ها ارائه خواهیم داد.

اگر می خواهید در مورد Chain در اوراکل با جزئیات بیشتری آشنا بشید نوشته زیر را مطالعه کنید:

در این نوشته شما می خوانید

۱. عدم استفاده بهینه از ایندکس‌ها (Indexes)

یکی از دلایل رایج کاهش عملکرد اجرای Queryها در Oracle، نبود ایندکس مناسب روی ستون‌هایی است که مرتب در شرط‌ها (WHERE) یا Join استفاده می‌شوند.

اگر ایندکس‌ها درست طراحی نشوند، Oracle مجبور به Full Table Scan شده و این یعنی مصرف بی‌رویه CPU و I/O.

چرا اشتباهه؟

  • زمان پاسخ‌دهی Queryها شدیداً بالا می‌رود.
  • فشار زیادی به سرور وارد می‌شود.

راه‌حل حرفه‌ای:

  • از ابزار EXPLAIN PLAN یا SQL Tuning Advisor استفاده کن.
  • ایندکس‌های Composite و Bitmap را هم بررسی کن.
				
					EXPLAIN PLAN FOR
SELECT * FROM orders WHERE customer_id = 5001;

SELECT * FROM TABLE(DBMS_XPLAN.DISPLAY);

۲. نادیده گرفتن آمار جدول‌ها (Statistics)

Oracle Optimizer برای انتخاب بهترین روش اجرای Query، به اطلاعات آماری از جداول نیاز دارد.

اگر این آمار به‌روزرسانی نشده باشد، انتخاب مسیر اجرای نادرست منجر به افت شدید عملکرد می‌شود.

راه‌حل حرفه‌ای: 

				
					EXEC DBMS_STATS.GATHER_SCHEMA_STATS('HR');
  • آمار را به‌صورت زمان‌بندی شده (Scheduler) به‌روز کن.
  • به‌خصوص پس از تغییرات زیاد در حجم داده‌ها، آمار جدید بگیر.

۳. استفاده اشتباه از Tablespaceها

قرار دادن تمام داده‌ها، ایندکس‌ها و Undoها در یک Tablespace اشتباه مرگباریه.

اثر اشتباه:

  • رقابت برای منابع دیسک
  • پیچیدگی در مانیتورینگ و مدیریت فضا

بهترین روش:

  • داده‌ها، ایندکس‌ها، Undo و Temporary را جدا نگه دار.
  • از Bigfile Tablespace برای OLTP استفاده نکن مگر با هدف خاص.

۴. عدم تنظیم مناسب Undo و Redo Logs

مدیریت نادرست Redo/Undo موجب بروز خطاهایی مثل ORA-01555 (Snapshot too old) و افت پایداری تراکنش‌ها می‌شود.

چه کار کنیم؟

  • اندازه Redo Logs را متناسب با حجم تراکنش‌ها تنظیم کن.
  • مقدار UNDO_RETENTION را برای فرآیندهای طولانی‌تر افزایش بده.
				
					ALTER SYSTEM SET UNDO_RETENTION = 1800;

۵. غفلت از مانیتورینگ و هشدارها (Alerting)

alert.log، فایل‌های Trace و ابزارهای مانیتورینگ مثل Oracle Enterprise Manager (OEM) باید بخشی از روتین روزانه DBA باشند.

چرا مهمه؟

  • هشدارهای اولیه در مورد Space، Memory، Deadlocks و … قابل مشاهده‌اند.
  • پیشگیری بهتر از درمانه!

۶. باز گذاشتن Cursorها در برنامه‌نویسی PL/SQL

در PL/SQL اگر Cursorها بسته نشوند، منجر به نشت منابع و کاهش عملکرد سرور می‌شود.

راهکار حرفه‌ای:

				
					OPEN c;
FETCH c INTO v_data;
CLOSE c; -- Hamishe Beband!!

۷. استفاده نکردن از Bind Variables

استفاده از مقادیر مستقیم در Query باعث Hard Parsing مداوم شده و Shared Pool را نابود می‌کند.

اشتباه کلاسیک: 

				
					SELECT * FROM employees WHERE department_id = 10;

روش درست:

				
					SELECT * FROM employees WHERE department_id = :dept_id;

۸. عدم اجرای Backup منظم و خودکار

عدم داشتن Backup برنامه‌ریزی شده برابر است با خطر فاجعه در صورت خرابی یا از دست رفتن داده‌ها.

راهکار حرفه‌ای:

  • استفاده از Oracle RMAN همراه با اسکریپت‌های زمان‌بندی شده.
  • نگهداری نسخه آفلاین و خارج از سایت.

۹. نادیده گرفتن Fragmentation

با حذف و درج مکرر داده‌ها، جداول دچار Fragmentation می‌شوند و این به شدت عملکرد را پایین می‌آورد.

روش بهینه‌سازی:

				
					ALTER TABLE orders ENABLE ROW MOVEMENT;
ALTER TABLE orders SHRINK SPACE;

۱۰. مستندسازی نکردن تغییرات

اعمال تغییرات بدون ثبت و مستندسازی = پشیمانی در بحران!

اهمیت بالای این مورد:

  • کمک به حل سریع‌تر خطاها
  • تسهیل در همکاری تیمی و تغییرات آینده

سوالات متداول درباره اشتباهات رایج مدیران پایگاه داده

وقتی مقادیر مستقیماً در Query نوشته می‌شوند (مثلاً WHERE id = 5)،

Oracle مجبور است هر بار یک Plan جدید تولید کند (Hard Parse).

این کار باعث مصرف زیاد CPU و حافظه در Shared Pool می‌شود. اما با استفاده از Bind Variables مثل WHERE id = :id_val، Oracle می‌تواند از Plan قبلی استفاده کند (Soft Parse) و کارایی سیستم به طرز چشمگیری افزایش یابد.

به‌صورت عمومی، اگر حجم داده‌های جدول بیشتر از ۱۰% تغییر کرده، توصیه می‌شود که آمار آن به‌روزرسانی شود.

برای محیط‌های پرترافیک (OLTP)، اجرای روزانه یا هفتگی DBMS_STATS با پارامترهایی مثل AUTO_SAMPLE_SIZE بسیار مفید است.

استفاده از Task زمان‌بندی شده نیز توصیه می‌شود.

با استفاده از ابزارهایی مانند AWR Report، ASH Report یا دستور EXPLAIN PLAN و مشاهده Full Table Scan، می‌توان Queryهای کند و بدون ایندکس را شناسایی کرد.

همچنین Oracle Enterprise Manager (OEM) قابلیت پیشنهاد ایندکس مناسب را در SQL Tuning Advisor دارد.

این خطا زمانی رخ می‌دهد که Undo داده‌ای که یک Query طولانی به آن نیاز دارد، پیش از اتمام اجرای آن حذف شده باشد.

برای جلوگیری از این خطا:

  • مقدار پارامتر UNDO_RETENTION را افزایش بده (مثلاً ۱۸۰۰ ثانیه).
  • فضای Undo Tablespace را طوری تنظیم کن که برای نگهداری طولانی‌تر کافی باشد.
  • Queryهای طولانی را بازنویسی و به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کن.

نتیجه‌گیری

مدیریت پایگاه داده فقط به معنی ایجاد جدول و پشتیبان‌گیری نیست؛ DBA باید بتواند با دید تحلیلی و نگاه استراتژیک، سلامت و عملکرد سیستم را تضمین کند.

با پرهیز از این ۱۰ اشتباه، مسیر موفقیت و پایداری بلندمدت سیستم Oracle شما تضمین خواهد شد.

📢 نظر شما چیست؟ اگر شما هم اطلاعات و تجربه خوبی در خصوص این اشتباهات DBA کارا دارید خوشحال میشم در بخش نظرات، تجربه های ارزشمندتان را با ما به اشتراک بگذارید! 🚀

میثم راد

من یه برنامه نویسم که حسابی با دیتابیس اوراکل رفیقم! از اونایی ام که تا چیزی رو کامل نفهمم،ول کن نیستم، یادگرفتن برام مثل بازیه، و نوشتن اینجا کمک می کنه تا چیزایی که یاد گرفتم رو با بقیه به شریک بشم، با هم پیشرفت کنیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *