ESC را فشار دهید تا بسته شود

زمیوس آموزش، یادگیری و سرگرمی

راهنمای جامع امنیت داده‌ها در Oracle: بررسی VPD، Database Vault و Label Security

راهنمای جامع امنیت داده‌ها در Oracle

مقدمه : امنیت داده در اوراکل چه کاربرد و اهمیتی دارد؟

با گسترش روزافزون داده‌های سازمانی، حفظ امنیت اطلاعات به یکی از مهم‌ترین چالش‌های کسب‌وکارها تبدیل شده است.

پایگاه داده Oracle Database با ارائه راهکارهای پیشرفته امنیتی مانند Virtual Private Database (VPD)، Database Vault و Label Security (OLS) به سازمان‌ها کمک می‌کند تا دسترسی‌های غیرمجاز را کنترل کرده و از نشت اطلاعات جلوگیری کنند.

در این مقاله آموزش Oracle، سه فناوری کلیدی اوراکل را معرفی کرده و کاربردها، تفاوت‌ها و مزایای هر یک را بررسی می‌کنیم.

اگر می خواهید در مورد تفاوت SQL Tuning و Query Optimization  در اوراکل بیشتر آشنا بشید نوشته زیر را مطالعه کنید:

در این نوشته شما می خوانید

Oracle Virtual Private Database (VPD) – امنیت در سطح ردیف داده‌ها

VPD چیست؟

Oracle Virtual Private Database (VPD) یک فناوری کنترل سطح ردیف (Row-Level Security) است که به شما امکان می‌دهد داده‌ها را بر اساس نقش کاربر و شرایط خاص فیلتر کنید.

مزایای VPD

✔️ محدودسازی خودکار دسترسی کاربران بدون نیاز به تغییر در کوئری‌ها
✔️ افزایش امنیت داده‌ها و جلوگیری از نشت اطلاعات
✔️ امکان اعمال سیاست‌های امنیتی پویا

مثال پیاده‌سازی VPD در Oracle

سناریو: هر کاربر فقط داده‌های مربوط به دپارتمان خود را مشاهده کند.

ایجاد تابع امنیتی

				
					CREATE OR REPLACE FUNCTION emp_policy 
(p_schema IN VARCHAR2, p_object IN VARCHAR2)
RETURN VARCHAR2 
IS
  v_dept_id NUMBER;
BEGIN
  SELECT department_id INTO v_dept_id 
  FROM employees 
  WHERE employee_id = SYS_CONTEXT('USERENV', 'SESSION_USER');

  RETURN 'department_id = ' || v_dept_id;
END;
/

اعمال Policy روی جدول EMPLOYEES

				
					BEGIN
  DBMS_RLS.ADD_POLICY (
    object_schema   => 'HR',
    object_name     => 'EMPLOYEES',
    policy_name     => 'EMP_DEPT_POLICY',
    function_schema => 'HR',
    policy_function => 'emp_policy',
    statement_types => 'SELECT'
  );
END;
/

✅ نتیجه: هر کاربر فقط اطلاعات مربوط به دپارتمان خود را مشاهده خواهد کرد.

Oracle Database Vault – کنترل دسترسی‌های مدیریتی

Database Vault چیست؟

Oracle Database Vault برای جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز حتی توسط DBAها طراحی شده است. این قابلیت امنیت اطلاعات را در سطح مدیریت پایگاه داده افزایش می‌دهد.

مزایای Database Vault

✔️ محافظت از داده‌های حساس حتی در برابر DBAها
✔️ ایجاد قوانین امنیتی برای جلوگیری از اجرای دستورات مخرب
✔️ امکان پیاده‌سازی جداسازی وظایف (Separation of Duties)

مثال پیاده‌سازی Database Vault

سناریو: جلوگیری از دسترسی DBA به اطلاعات مشتریان

ایجاد Realm برای محافظت از داده‌ها

				
					BEGIN
  DBMS_MACADM.CREATE_REALM(
    realm_name       => 'Sensitive Data Realm',
    realm_desc       => 'Protect sensitive customer data',
    enabled          => DBMS_MACUTL.G_YES
  );

  DBMS_MACADM.ADD_OBJECT_TO_REALM(
    realm_name       => 'Sensitive Data Realm',
    object_owner     => 'HR',
    object_name      => 'CUSTOMERS',
    object_type      => 'TABLE'
  );
END;
/

✅ نتیجه: حتی DBAها بدون مجوز خاص قادر به مشاهده جدول CUSTOMERS نخواهند بود.

Oracle Label Security (OLS) – امنیت بر اساس برچسب‌های امنیتی

OLS چیست؟

Oracle Label Security (OLS) به شما امکان می‌دهد سطح دسترسی کاربران را بر اساس برچسب‌های امنیتی (Labels) مدیریت کنید.

مزایای OLS

✔️ کنترل دسترسی به داده‌ها بر اساس سطح امنیتی (Confidential, Secret, Top Secret)
✔️ امکان پیاده‌سازی امنیت چندسطحی در یک جدول
✔️ سازگاری با استانداردهای امنیتی (HIPAA، GDPR، PCI DSS)

مثال پیاده‌سازی OLS

سناریو: کنترل سطح دسترسی به اطلاعات مشتریان بر اساس سطح امنیتی داده‌ها

ایجاد سیاست امنیتی در OLS

				
					BEGIN
  SA_SYSDBA.CREATE_POLICY(
    policy_name  => 'HR_POLICY',
    column_name  => 'SECURITY_LABEL'
  );
END;
/

تعریف سطح‌های امنیتی

				
					BEGIN
  SA_COMPONENTS.CREATE_LEVEL(
    policy_name => 'HR_POLICY',
    level_num   => ۱۰۰,
    level_short_name => 'CONFIDENTIAL',
    level_long_name  => 'Confidential Data'
  );

  SA_COMPONENTS.CREATE_LEVEL(
    policy_name => 'HR_POLICY',
    level_num   => ۲۰۰,
    level_short_name => 'SECRET',
    level_long_name  => 'Secret Data'
  );

  SA_COMPONENTS.CREATE_LEVEL(
    policy_name => 'HR_POLICY',
    level_num   => ۳۰۰,
    level_short_name => 'TOP_SECRET',
    level_long_name  => 'Top Secret Data'
  );
END;
/

✅ نتیجه: کاربران فقط داده‌هایی را مشاهده خواهند کرد که سطح امنیتی آن‌ها با مجوزشان مطابقت دارد.

چگونه می‌توان با VPD دسترسی کاربران را بر اساس IP یا نقش کنترل کرد؟

در VPD می‌توان از SYS_CONTEXT برای کنترل دسترسی بر اساس آدرس IP، نقش کاربر و سایر اطلاعات محیطی استفاده کرد.

🔹 مثال: محدود کردن دسترسی کاربران به داده‌ها فقط از طریق یک IP خاص:

				
					CREATE OR REPLACE FUNCTION restrict_by_ip 
(p_schema IN VARCHAR2, p_object IN VARCHAR2)
RETURN VARCHAR2 
IS
  v_user_ip VARCHAR2(50);
BEGIN
  v_user_ip := SYS_CONTEXT('USERENV', 'IP_ADDRESS');
  
  IF v_user_ip = '192.168.1.100' THEN
    RETURN NULL;  -- bedoone mahdoodiat
  ELSE
    RETURN '1=0';  -- addam namayesh dadehaaa
  END IF;
END;
/

🚀 با این روش می‌توان دسترسی به داده‌ها را فقط به کاربران مجاز از یک IP خاص محدود کرد.

مقایسه VPD، Database Vault و OLS

ویژگی VPD (Virtual Private Database) Database Vault OLS (Oracle Label Security)
سطح کنترل کنترل سطح **ردیف داده‌ها (Row-Level Security)** کنترل **دستورات مدیریتی و نقش‌های DBA** مدیریت سطح دسترسی بر اساس **برچسب‌های امنیتی (Labels)**
هدف اصلی محدود کردن داده‌های نمایش داده‌شده بر اساس **کاربر و شرایط** جلوگیری از **دسترسی‌های مدیریتی غیرمجاز** ایجاد سطح‌بندی امنیتی روی داده‌ها
محدودیت برای DBA ❌ خیر ✅ بله ❌ خیر
مکانیزم امنیتی افزودن **شرط WHERE پویا** به کوئری‌ها ایجاد **Realmها و قوانین دسترسی مدیریتی** برچسب‌گذاری روی داده‌ها و تعیین مجوز کاربران
سناریوهای کاربردی کاربران فقط اطلاعات دپارتمان خود را ببینند حتی DBA به اطلاعات حساس دسترسی نداشته باشد مدیریت دسترسی داده‌ها در **سازمان‌های نظامی، بانکی و دولتی**

سوالات متداول درباره امنیت داده ها در اوراکل

Oracle VPD (Virtual Private Database) برای کنترل سطح ردیف داده‌ها (Row-Level Security) استفاده می‌شود و به شما امکان می‌دهد داده‌های نمایش داده‌شده را بر اساس کاربر فیلتر کنید.

اما Oracle Database Vault روی کنترل دسترسی‌های مدیریتی (مثل جلوگیری از دسترسی DBA به داده‌ها و اجرای دستورات حساس) تمرکز دارد.

  • VPD: کاربران فقط داده‌های مجاز خود را مشاهده می‌کنند.
  • Database Vault: حتی مدیران پایگاه داده (DBA) نمی‌توانند بدون مجوز خاص به اطلاعات حساس دسترسی داشته باشند.

بله، ترکیب VPD، Database Vault و Oracle Label Security (OLS) یک لایه امنیتی جامع ایجاد می‌کند:

  • VPD: محدود کردن نمایش داده‌ها برای کاربران مختلف در سطح ردیف (Row-Level Security)
  • Database Vault: جلوگیری از دسترسی‌های مدیریتی غیرمجاز و کنترل دستورات حساس
  • OLS: اعمال برچسب‌های امنیتی (Security Labels) برای مدیریت سطوح طبقه‌بندی داده‌ها

🚀 نتیجه: استفاده همزمان از این قابلیت‌ها بهترین راهکار برای محافظت از داده‌های سازمانی و حساس است.

Oracle Label Security (OLS) معمولاً در سازمان‌هایی که نیاز به سطح‌بندی اطلاعات بر اساس محرمانگی دارند استفاده می‌شود.

📌 سناریوهای کاربردی OLS:
✔ بانک‌ها و مؤسسات مالی → طبقه‌بندی داده‌های مشتریان به “عمومی”، “محرمانه” و “فوق محرمانه”
✔ سازمان‌های نظامی و دولتی → ایجاد سطوح امنیتی مانند “محرمانه”، “خیلی محرمانه”، “فوق سری”
✔ شرکت‌های چندملیتی → کنترل دسترسی به اطلاعات تجاری برای کشورهای مختلف

🚀 نتیجه: اگر داده‌ها نیاز به طبقه‌بندی امنیتی و مجوزهای سطح‌بندی‌شده دارند، OLS بهترین گزینه است.

ویدیو آموزش امنیت داده ها در اوراکل

نتیجه‌گیری

امنیت اطلاعات در Oracle با ترکیب VPD، Database Vault و OLS به سطح بالایی از محافظت از داده‌ها می‌رسد. بسته به نیاز سازمان، می‌توان از این ابزارها به‌صورت مجزا یا ترکیبی استفاده کرد.

بهترین راهکار امنیتی در Oracle، ترکیب VPD برای فیلتر داده‌ها، Database Vault برای جلوگیری از دسترسی‌های مدیریتی غیرمجاز و OLS برای پیاده‌سازی سطوح امنیتی چندگانه است.

آیا شما هم تجربه‌ای در امنیت داده در اوراکل دارید؟ چه روش‌هایی برای افزایش امنیت داده پیشنهاد می‌کنید؟ نظرات خود را در کامنت‌ها بنویسید! 🚀

میثم راد

من یه برنامه نویسم که حسابی با دیتابیس اوراکل رفیقم! از اونایی ام که تا چیزی رو کامل نفهمم،ول کن نیستم، یادگرفتن برام مثل بازیه، و نوشتن اینجا کمک می کنه تا چیزایی که یاد گرفتم رو با بقیه به شریک بشم، با هم پیشرفت کنیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *